...en ik ben erg blij, dat ik het schilderen heb. Ik was blij, dat vanmiddag “ateliermiddag was geweest. Eindelijk kon ik een beetje ervan kwijt, wat de laatste dagen alles was gebeurd en hoe ik me ermee voelde. Ik mis het een aanspraak te hebben. Ik mis het over mijn bevindingen, mijn gevoelens te kunnen praten.
Terug van het atelier heb ik het rouwkaartje in mijn bus gehad. Nu weet ik eindelijk waarvoor “Rikie” staat. Henrica Elisabeth Maria. En da staat het dan ook, redenen hoezo ze een paar weken geleden tegen me heeft gezegd: “Ik ben een Maria-kind!” Daarom dus het “Ave Maria”. Een aantal maanden, bijna 1 jaar geleden, vroeg ze aan mij, “Wil je op mijn uitvaart voor me zingen?” Natuurlijk wilde ik dat, “en graag dan het Ave Maria?”.
Toen heb ik de volgende blog geschreven:
De buurvrouw en het Ave Maria (Bach/Gounod)
4 ½ (ondertussen meer dan 5 jaar) jaar geleden had ik voor een z.g. aangepast huis gekozen, een huis voor senioren. Alles gelijkvloers, laag drempelijk en, en… Mijn man woonde weliswaar in een verzorgingsthuis, maar met de weekenden, feestdagen en vakanties haalde en wilde ik hem “naar huis” kunnen halen. Ook een tuin hoort bij het huis en die wilde ik graag, om de honden.
Toen ik mijn buurvrouw voor het eerst tegen kwam, leefde ze al een aantal jaren alleen in het huisje naast me.
Levenslang zwaar werk heeft haar lichaam duidelijke getekend. Ze is klein van statuur, kleiner nog dan ik en ik ben al klein. Ook is ze gemoedelijk rond, zonder dat je ze dik zou kunnen noemen. Haar korte dunne haren zijn sneeuwwit en ook de zon doet er niets meer aan, om haar huid een kleurtje te geven. Het klein en licht persoontje loopt wat moeilijk en is altijd bang om op de eikels uit te glijden, die met de herfst massaal vallen en de wegen rond om onze huizen nagenoeg onzichtbaar maken. Ze is een stille dame en weinig geluiden komen af van haar kant. Alleen haar hoest (COPD) is niet te overhoren en valt me op. Omdat ik vak niet aanwezig was, vraag ik aan haar, aan me door te geven, als de honden haar lastig waren. “Maar nee,” zegt ze, “ik ben toch zwaar horend en blij dat de honden waaks zijn!” Ik kijk in haar ogen in die flitsen van humor wonen. En ja, de stille dame kan me verassen met haar humor en lachen maken. “Ga dan nu, anders trek je wortels!” zegt ze tegen me en we moeten beiden lachen. Ik had wel een tijd nodig, om ze goed te kunnen verstaan. Ze praat graag en veel plat. Helemaal moeilijk verstaanbaar word het voor me, als haar familie aanwezig is. Dan valt zij stil en haar familie weet er nog veel meer af van het plat “praoten”. Naar het overleiden van mijn man was ons band hechter geworden. Nog in het bezit van een auto, reed ik ze naar de arts, als haar familie het niet kon doen en nu, zonder auto, rijd ik ook geregeld de afvalbakken aan straat, zo dat ze niet over de eikels moet struikelen.
De laatste weken, maanden ben ik nu vrijwel en tot 2 keer dagelijks bij mijn buurvrouw. Mijn kleine, lieve en stille vriendin is ziek met kanker. Langzaam, heel langzaam wil het bij me binnen dringen. De chemo zou haar wel helpen en op leeftijd groeit de kanker niet meer zo hard, denk ik. Gelukkig, ze heeft geen pijn! Het carcinoom zit in de blaas. Ze halen zo veel mogelijk weg, maar de chemo moet. Ze verliest al haar haren en het mutsje irriteert bij haar hoortoestellen. Ondertussen doe ik onze was bij mij, ook omdat zij geen droger heeft en ik het makkelijker vind de was de droger in te stoppen, als bij haar op zolder op te hangen. De chemo werkt op haar zenuwen en ze heeft tintelingen in haar vingers en voeten, die ervoor zorgen, dat ze niet meer goed kan grijpen en haar gang nog onzekerder wordt. Ik ga voor ze stofzuigen en medicijnen uit de apotheek halen, als ze deze niet op tijd kunnen brengen… Ik zie ze weinig succesvol haar vingernagels proberen te knippen tot ze eindelijk instemt dat ik dat voor ze doe.
…en ik ben zo blij, dat ze geen pijn heeft.
Ze stoppen met de chemobehandeling. Er waren uitzaaiingen geconstateerd. Ze gaan ook de bloedzuikerwaarden niet meer in de gaten houden…dus einde therapie?!
…en ik ben zo blij, dat ze geen pijn heeft.
We praten veel en lachen veel… “ik weet, ik weet, geen wortels trekken!”… en we huilen samen…
We zitten samen op haar bank en ze verteld me, dat ze vlak naar de dood van mijn man met haar nicht in de tuin zat en vanuit mijn kant geluiden had gehoord. Ze vroeg toen aan haar nicht: “Wat hoor ik, is ze aan het huilen?”. “Nee, ze zingt!” zegt haar nicht. Lachend tegen haar zeg ik daarop: “ Na, dan kan mijn zang zo mooi niet zijn geweest”, maar ze lacht niet en vraagt aan me “Mag ik je wat vragen”, “Tuurlijk,” zeg ik “dat weet je toch, je mag alles aan me vragen, altijd!” “Zou je op mijn uitvaart voor me willen zingen? Ik wil wel graag, dat je het “Ave Maria” voor me zingt!”…
Auteur Elke Pilz, Deventer 01-10-2019
… en wat is het toch fijn, deze nu nog een keer te lezen…
Morgen ochtend heb ik met Joep afgesproken. We gaan even bij de koffie bijpraten en oefenen. Joep heeft me ook op de uitvaart van mijn man begeleidt. Toen heb ik het “Ave verum corpus” van Mozart gezongen. Of ik het nog kan?! Ik heb heel lang niet meer gezongen...
Gelukkig had ik op zaterdag in het hospice nog afscheid kunnen nemen. Ik was er heel bang om haar daar te zien, omdat ze in dezelfde kamer lag, in die ook mijn man zijn laatste dagen, uren, minuten.... Ik was er niet lang. Ze viel altijd alweer in een zachte slaap en ze was bleek... hemel, nog nooit had ik iemand zo bleek gezien... behalve in de dood. Met mijn afscheid rekte ik mijn hand uit, om over haar wang te strelen en nooit zou ik vergeten, hoe haar bleek gezichtje zich uitstrekte naar mijn hand.
Slaap lekker, lieve Rikie! Ik mis je!
Reactie schrijven
Henk van der Meij (woensdag, 16 september 2020 13:59)
Lieve Elke,
Wat heb je dit mooi geschreven en wat heb je goed voor je buurvrouw gezorgd.
Hulde.
Anke Krijnsen (donderdag, 17 september 2020 09:24)
Lieve Elke, wat is het toch vreselijk zwaar om afscheid te nemen van iemand waar van je houd. Weer een lege plek en een wond in je hart. En dan moet je alleen weer verder..... Maar vergeet niet dat jij veel voor haar hebt betekent en dat geldt vast voor de levende mensen in je omgeving . Want je bent een prachtig mens.Sterkte met je verdriet en ik hoop je gauw weer te zien ❤️